Trong bối cảnh ngành công nghiệp thực phẩm toàn cầu đang không ngừng tìm kiếm những giải pháp tối ưu hóa chất lượng và bảo quản sản phẩm, công nghệ sấy thăng hoa (Freeze Drying) đã nổi lên như một “vị cứu tinh”, đặc biệt đối với nông sản và các loại thực phẩm cao cấp. Quá trình này giúp bảo toàn tối đa giá trị dinh dưỡng, hương vị và màu sắc tự nhiên của thực phẩm, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản mà không cần sử dụng chất bảo quản hóa học (Nowak et al. 2020).
I. Sấy thăng hoa là gì?
Sấy thăng hoa – Freeze Dried là một trong những phương pháp sấy hiện đại nhất hiện nay. Đây là quá trình đưa thực phẩm xuống nhiệt độ âm sâu từ -30 đến -50 độ C, sau đó các phân tử nước trong thực phẩm được thăng hoa trong môi trường áp suất thấp.
Quá trình này khiến nước chuyển trực tiếp từ thể rắn (đông đá) sang thể khí, nhờ vậy thực phẩm sẽ giữ nguyên hình dạng khi đưa vào hệ thống sấy. Ngoài ra cấu trúc, dưỡng chất, màu sắc, hương vị cũng sẽ được giữ nguyên trong thời gian dài mà không cần đến chất bảo quản.
II. 3 bước cơ bản của quá trình sấy thăng hoa:
1. Cấp đông (Freezing): Sản phẩm được cấp đông nhanh chóng và sâu đến nhiệt độ âm sâu (-40°C đến -50°C), đảm bảo toàn bộ phân tử nước trong thực phẩm chuyển thành tinh thể đá.
2. Sấy sơ cấp (Primary Drying/Sublimation): Áp suất trong buồng sấy được hạ xuống mức chân không sâu, đồng thời cung cấp một lượng nhiệt nhỏ để các phân tử nước chuyển từ thể rắn sang thể khí, được hệ thống ngưng tụ hút ra ngoài. Giai đoạn này loại bỏ khoảng 90-95% lượng nước trong thực phẩm.
3. Sấy thứ cấp (Secondary Drying/Desorption): Nhiệt độ được nâng lên cao hơn để loại bỏ lượng ẩm còn sót lại trong sản phẩm, đưa độ ẩm về mức rất thấp (thường dưới 1-4%).
III. 6 Lợi ích của công nghệ sấy thăng hoa
- Bảo toàn giá trị dinh dưỡng tối đa: Do quá trình sấy diễn ra ở nhiệt độ thấp, các vitamin, enzyme, protein và các hợp chất nhạy cảm với nhiệt được bảo toàn gần như nguyên vẹn.
- Giữ nguyên hương vị và màu sắc tự nhiên: Cấu trúc tế bào của sản phẩm ít bị phá vỡ, giúp giữ lại hương vị và màu sắc tươi ngon ban đầu.
- Kéo dài thời gian bảo quản: Độ ẩm cực thấp hạn chế sự phát triển của vi sinh vật và enzyme, giúp sản phẩm có thời hạn sử dụng rất dài (có thể lên đến vài năm) mà không cần chất bảo quản.
- Giữ được hình dạng và cấu trúc: Sản phẩm sấy thăng hoa có cấu trúc xốp, giòn, nhẹ và không bị co rút hay biến dạng. Khi ngâm vào nước, chúng có khả năng phục hồi (rehydrate) nhanh chóng về gần trạng thái ban đầu.
- Trọng lượng nhẹ, tiện lợi vận chuyển và bảo quản: Do loại bỏ gần như toàn bộ nước, sản phẩm trở nên cực kỳ nhẹ, giảm chi phí vận chuyển và không yêu cầu điều kiện bảo quản đặc biệt (chỉ cần đóng gói kín).
V. Ứng dụng trong ngành thực phẩm
Công nghệ sấy thăng hoa ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm nhờ khả năng bảo toàn dưỡng chất, kéo dài thời gian bảo quản và giữ nguyên hương vị – mở ra hướng đi mới cho chế biến nông sản và thực phẩm cao cấp.
– Trái cây và rau củ sấy thăng hoa: Dâu tây, mít, sầu riêng, thanh long, rau cải… giữ được màu sắc, mùi vị và dinh dưỡng. Từ đây, các thực phẩm giá trị cao có thể được chế biến thành món ăn vặt cao cấp. Phương pháp sấy thăng hoa có thể được áp dụng để chế biến các loại nguyên liệu cao cấp như đông trùng hạ thảo, nấm,…làm nguyên liệu trong các sản phẩm giá trị gia tăng.
– Thực phẩm ăn liền: Cà phê hòa tan cao cấp, súp ăn liền, mì ăn liền, thực phẩm ăn liền tiện lợi cho phi hành gia và quân đội.
– Hải sản và thịt: Tôm, cá, thịt bò,… sấy thăng hoa giữ được hương vị tự nhiên, dễ dàng chế biến lại.
– Sữa chua, kem và các sản phẩm từ sữa: Tạo ra các sản phẩm ăn vặt độc đáo, giữ được lợi khuẩn.
– Dược liệu và trà hoa: Giúp bảo toàn hoạt chất sinh học quý giá trong các loại dược liệu và hoa trà.
VI. N F C khéo léo ứng dụng Công nghệ sấy thăng hoa và sản xuất và chế biến thực phẩm
N F C là doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực thực phẩm sấy tại Việt Nam, với định hướng ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và chế biến ngay từ những ngày đầu thành lập.
Đặc biệt, Công ty TNHH Thực Phẩm N F C đi đầu trong việc áp dụng công nghệ sấy thăng hoa tại Việt Nam. Nhà máy N F C hiện đặt tại khu công nghiệp Nhơn Trạch 1, xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. Riêng với máy sấy thăng hoa, nhà máy N F C hiện tại có 5 máy sấy FD, công suất hiện tại ~ 4.000 tấn thành phẩm/năm.
Với công nghệ sấy thăng hoa hiện đại, N F C đã áp dụng hiệu quả và cho ra đời nhiều dòng sản phẩm đột phá trên thị trường. Tiêu biểu có Canh ăn liền sấy thăng hoa I.SOUP; Sữa chua sấy thăng hoa I.YAUA; Súp dinh dưỡng ăn liền I.SOUP HUUPS!; … đáp ứng nhu cầu ăn uống tiện lợi của thời đại nhưng vẫn đảm bảo bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho người tiêu dùng. Cu thể đó là:
– Canh ăn liền sấy thăng hoa I.SOUP có 14 loại canh đa dạng được chế biến theo theo những vị canh Việt, có 7 loại canh ăn chay được và 7 loại canh mặn. Cách sử dụng sản phẩm đơn gian, chỉ cần 3 phút pha với nước sôi là đã có ngay chén canh với rau củ ngon miệng như vừa nấu tại nhà.
– Súp dinh dưỡng ăn liền I.SOUP HUUPS! là dòng súp dinh dưỡng ăn liền sấy thăng hoa với 6 lựa chọn như Súp hải sản, Súp gà táo đỏ, Súp cá hồi,… nổi bật với topping thật. Đây là bữa ăn nhanh chóng bổ sung chất dinh dưỡng, thích hợp để sử dụng trong cho những người có cuộc sống bận rộn, cần những bữa ăn nhanh đầy đủ dưỡng chất.
– Sữa chua sấy thăng hoa I.YAUA – Sữa chua sấy thăng hoa giàu lợi khuẩn – là món ăn vặt lý tưởng, vừa ngon miệng vừa tốt cho tiêu hoá.
Tất cả đều được Công ty TNHH Thực phẩm N F C phát triển với tinh thần đổi mới và cam kết mang đến sản phẩm tiện lợi, lành mạnh, và tự nhiên cho người tiêu dùng trong nước và quốc tế.
